استریا (Striae) یا ترکهای پوستی چیست؟
استریا یا ترکهای پوستی، خطوطی باریک، مواج و معمولاً به رنگ قرمز، صورتی، بنفش یا سفید هستند که به دلیل کشیدگی بیش از حد پوست و آسیب به لایه میانی آن (درم) به وجود می‌آیند. این خطوط عمدتاً در مناطقی از بدن ظاهر می‌شوند که پوست در اثر رشد سریع یا افزایش وزن، کش آمده است؛ مانند شکم، ران‌ها، باسن، سینه‌ها و بازوها.
انواع استریا
- Striae Distensae
- Striae Atrophicans
- Striae Rubra (Red)
- Striae Alba (White)
افراد مستعد به استریا
برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض ایجاد ترکهای پوستی قرار دارند:
زنان باردار به دلیل کشیدگی سریع پوست شکم و سینه
افراد چاق یا دارای اضافه وزن
افرادی که از داروهای کورتیکواستروئیدی برای مدت طولانی استفاده کرده‌اند
نوجوانان در دوران رشد سریع
ورزشکاران و بدنسازانی که به‌سرعت حجم عضلانی می‌گیرند
افرادی با سابقه خانوادگی (ژنتیک) ابتلا به استریا
اتیولوژی
در بروز استریا عوامل متعددی درگیر هستند که به ساختارهای عمقی پوست آسیب می‌زنند:
کاهش ماست‌سل‌ها در بافت درم که نقش مهمی در التیام پوست دارند.
الاستولیز یا تجزیه الیاف الاستین که باعث کاهش خاصیت کشسانی پوست می‌شود.
تغییرات ساختمانی در باندهای کلاژن که استحکام پوست را حفظ می‌کنند.
کاهش فیبریلین در میکروفیبریل‌ها که به تخریب ساختار درم منجر می‌شود.
در مرحله‌ی استریا آلبا، آتروفی اپیدرم و از بین رفتن ضمائم پوستی مانند غدد چربی و عروق سطحی مشاهده می‌شود. در این حالت باندهای کلاژنی ضخیم و غیرطبیعی در نزدیکی سطح پوست تجمع یافته و ظاهر ترک‌دار و سفید رنگی ایجاد می‌کنند.
در استریا آلبا اپیدرم آتروفیه شده ضمائم پوست از بین رفته و بستههای باندلی کلاژنی در محاذات سطح پوست ایجاد می شود. کند و متأسفانه با وجود درمانهای متنوع برای بهبود استریا استریا از لحاظ ظاهری درگیری فکری زیادی برای بیماران ایجاد می تجربیات گذشته بیانگر نسبی و بعضا بی اثر بودن درمان در بهبود کامل استریا است.
نگرانی بیماران و چالش درمان
استریا به دلیل تأثیر منفی بر زیبایی ظاهری، منجر به نگرانی روانی و کاهش اعتمادبه‌نفس در بسیاری از بیماران، به‌ویژه زنان، می‌شود. متأسفانه باوجود روش‌های درمانی متعدد، در بسیاری از موارد استریا به‌طور کامل بهبود نمی‌یابد و نتایج درمان نسبی و متغیر است.
روش‌های درمانی استریا
درمان ترکهای پوستی به شدت و نوع آن بستگی دارد. هرچه درمان در مراحل اولیه (استریا روبرا) آغاز شود، اثربخشی آن بیشتر خواهد بود. در ادامه، رایج‌ترین روش‌های درمانی را بررسی می‌کنیم:
۱. رتینوئیدهای موضعی (مانند ترتینوئین)
باعث تحریک تولید کلاژن جدید می‌شوند.
بیشتر برای استریا روبرا مؤثر هستند.
منع مصرف در دوران بارداری دارد.
۲. پیلینگ شیمیایی (Chemical Peeling)
لایه‌برداری از سطح پوست با اسیدهای میوه یا تری‌کلرواستیک اسید
کمک به بازسازی سلول‌های جدید
مؤثر در بهبود رنگ و بافت سطحی استریا
۳. لیزر فرکشنال (Fractional Laser)
تحریک کلاژن‌سازی عمقی پوست
کاهش ضخامت و عمق استریاها
نیاز به چندین جلسه با فاصله مناسب
۴. میکرونیدلینگ (Microneedling)
ایجاد زخم‌های بسیار ریز با سوزن‌های نازک برای تحریک بازسازی پوست
اغلب همراه با مزوتراپی یا کوکتل‌های ترمیمی استفاده می‌شود
مناسب برای هر دو نوع استریا
۵. مزوتراپی
تزریق موضعی مواد مغذی، ویتامین‌ها، اسید هیالورونیک و عوامل بازسازی‌کننده پوست
کمک به افزایش رطوبت، تحریک سلول‌های فیبروبلاست و ترمیم پوست
۶. کربوکسی‌تراپی (Carboxytherapy)
تزریق گاز CO₂ در ناحیه استریا
افزایش جریان خون موضعی، اکسیژن‌رسانی و تحریک کلاژن‌سازی
بهترین روشی که تا حدودی در مؤثر بودن درمان دخیل است؛ این میباشد که ابتدا لبه های منطقه استریا ، یا میکرودرم ابریژن ، لایه برداری شده و تا حدودی قرمز گردد و سپس موضع با الکل ضد عفونی شود و سپس مزوتراپی و کربوکسی اعمال گردد.پروتکل پیشنهادی درمان مؤثر استریا
برای کسب بهترین نتیجه از درمان، توصیه می‌شود ترکیبی از روش‌های بالا به‌صورت مرحله‌ای استفاده شود:
آماده‌سازی پوست: لایه‌برداری سطحی با میکرودرم ابریژن یا پیلینگ سبک جهت افزایش نفوذ مواد.
ضدعفونی موضع: استفاده از الکل جهت جلوگیری از عفونت.
استفاده ترکیبی از مزوتراپی و کربوکسی‌تراپی در جلسات متناوب برای تحریک بازسازی و سفت‌شدن پوست.
نتیجه‌گیری
استریا یک مشکل شایع اما پیچیده‌ی پوستی است که درمان آن نیازمند زمان، صبر و استفاده از روش‌های علمی و مرحله‌ای است. اگرچه درمان کامل آن هنوز دشوار است، اما با استفاده از روش‌های ترکیبی مانند لیزر، مزوتراپی و میکرونیدلینگ می‌توان تا حد زیادی از شدت آن کاست و ظاهر پوست را بهبود بخشید. مشاوره با پزشک متخصص پوست برای انتخاب بهترین روش درمانی متناسب با نوع و شدت استریا ضروری است.
گردآوری و ترجمه : دکتر سیده فاطمه علوی لنگرودی
